Nội dung kiến nghị số 23 tại văn bản số 840/VPCP-QHĐP:

1. Cử tri kiến nghị tham mưu Chính phủ trình Quốc hội nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư theo hướng nâng tỷ lệ vốn nhà nước trong dự án PPP lớn hơn 50%, cụ thể kiến nghị là 70% trong tổng mức đầu tư để thực hiện đầu tư các tuyến đường qua đô thị vì chi phí giải phóng mặt bằng chiếm tỷ trọng trong tổng mức đầu tư, khi đó phương án tài chính cho việc thu hút đầu tư dự án PPP mới khả thi, hiệu quả.

2. Khoản 3 Điều 4 Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03/3/2021 của Chính phủ quy định: “Theo tính chất của dự án và điều kiện cụ thể việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được thực hiện tại giai đoạn chuẩn bị dự án hoặc thực hiện dự án, đảm bảo phù hợp trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về đất đai”. Ngoài ra, theo quy định tại khoản 1, điều 30 Luật Đầu tư công năm 2019: “Nội dung báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án quan trọng quốc gia và dự án nhóm A có cấu phần xây dựng thực hiện theo quy định của pháp luật về xây dựng”. Tuy nhiên, khoản 3 Điều 54 Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14, có nêu: “Vốn thực hiện dự án được bố trí để giải phóng mặt bằng,..”. Do đó, đối với trường hợp dự án giao thông trọng điểm yêu cầu về tiến độ cần thực hiện công tác giải phóng mặt bằng ở giai đoạn chuẩn bị dự án thì các quy định trên chưa có sự đồng bộ, không đảm bảo điều kiện bố trí vốn để triển khai thực hiện. Do đó, kiến nghị trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 4 Nghị định số 15 theo hướng đồng bộ với Luật Đầu tư công xem xét, điều chỉnh cho phù hợp.

Trả lời:

1. Về kiến nghị tham mưu Chính phủ, trình Quốc hội nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) theo hướng nâng tỷ lệ vốn nhà nước trong dự án PPP lớn hơn 50%:

Nguồn vốn tham gia của Nhà nước trong dự án thực hiện theo phương thức đối tác công tư về bản chất là mang tính hỗ trợ dự án, là “vốn mồi” nhằm gia tăng tính hiệu quả về tài chính cho dự án; đồng thời, tại Luật PPP đã có quy định về việc chia sẻ rủi ro giữa nhà nước và nhà đầu tư. Trên thực tế hiện nay, có một số dự án đi qua khu vực đồng bằng có nhu cầu giải phóng mặt bằng lớn, kinh phí chiếm tỷ lệ cao trong tổng mức đầu tư dự án... Nếu áp dụng đúng quy định tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP không quá 50% tổng mức đầu tư của dự án (khoản 2 Điều 69 Luật PPP) sẽ khó bảo đảm hiệu quả tài chính và không thể hấp dẫn các nhà đầu tư, các tổ chức tín dụng để triển khai theo phương thức PPP.

Do đó, Chính phủ đã trình Quốc hội cho phép nâng tỷ lệ vốn tham gia của nhà nước/tổng mức đầu tư của dự án PPP lên trên 50%. Tuy nhiên, tại Nghị quyết số 106/2023/QH15 ngày 28/11/2023 của Quốc hội về thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ, Quốc hội chỉ cho phép áp dụng tỷ lệ trên 50% cho 02 dự án cụ thể là Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ ven biển tỉnh Thái Bình (tỷ lệ vốn nhà nước tham gia trong tổng mức đầu tư không quá 80%) và dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (tỉnh Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng) theo hình thức đối tác công tư (tỷ lệ vốn nhà nước tham gia trong tổng mức đầu tư không quá 70%) do tỉnh Thái Bình và tỉnh Cao Bằng là cơ quan nhà nước có thẩm quyền; giao Chính phủ tổng kết việc thực hiện Nghị quyết, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2025. Do đó, sau khi tổng kết, đánh giá, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ báo cáo Chính phủ trình Quốc hội điều chỉnh tỷ lệ nêu trên trong trường hợp cần thiết nhằm đảm bảo việc thu hút đầu tư dự án PPP khả thi trong thời gian tới.

2. Về quy định liên quan đến nguồn vốn thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại khoản 3 Điều 4 Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03/3/2021 của Chính phủ và tại Điều 54 Luật Đầu tư công (số 39/2019/QH14) là chưa thống nhất.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật: “Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn”. Do đó, đối với dự án có cấu phần xây dựng và có yêu cầu thu hồi đất thì áp dụng theo quy định tại khoản 3 Điều 54 Luật Đầu tư công. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ nghiên cứu, tham mưu Chính phủ khi có chủ trương sửa đổi Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03/3/2021./.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư