I. Tình hình đăng ký doanh nghiệp 2 tháng đầu năm 2023

1. Doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường

Số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường trong 2 tháng đầu năm 2023 đạt 37.862 doanh nghiệp, giảm 11,2% so với cùng kỳ năm 2022, nhưng vẫn cao gấp 1,2 lần mức bình quân doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường trong 2 tháng đầu năm giai đoạn 2018-2022 (30.584 doanh nghiệp).

1.1. Doanh nghiệp thành lập mới

Số doanh nghiệp thành lập mới trong 2 tháng đầu năm 2023 là 19.684 doanh nghiệp, giảm 3% so với cùng kỳ năm 2022, nhưng cao hơn số doanh nghiệp gia nhập thị trường của cùng kỳ các năm từ 2021 trở về trước và cao hơn mức bình quân giai đoạn 2018-2022 (18.108 doanh nghiệp).

Tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trong 2 tháng đầu năm 2023 là 522.696 tỷ đồng (tăng 15,9% so với cùng kỳ năm 2022), trong đó, số vốn đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới là 164.665 tỷ đồng (giảm 40,7% so với cùng kỳ năm 2022). Có 6.605 doanh nghiệp đang hoạt động đăng ký tăng vốn trong 2 tháng đầu năm 2023 (tăng 183,2% so với cùng kỳ năm 2022), số vốn đăng ký tăng thêm của các doanh nghiệp đang hoạt động đạt 358.031 tỷ đồng (tăng 106,3% so với cùng kỳ năm 2022). Vốn đăng ký bình quân trên một doanh nghiệp trong 2 tháng đầu năm 2023 đạt 8,4 tỷ đồng, giảm 38,9% so với cùng kỳ năm 2022. Đây cũng là mức thấp nhất trong giai đoạn 2 tháng đầu năm kể từ năm 2017 đến nay.

Có 09/17 ngành có số lượng doanh nghiệp thành lập mới tăng so với cùng kỳ năm 2022, cụ thể: Giáo dục và đào tạo (tăng 55%); Dịch vụ việc làm; du lịch; cho thuê máy móc thiết bị, đồ dùng và các dịch vụ hỗ trợ khác (tăng 37,8%); Nghệ thuật, vui chơi và giải trí (tăng 30,9%); Dịch vụ lưu trú và ăn uống (tăng 18%); Hoạt động dịch vụ khác (tăng 16,3%); Y tế và hoạt động trợ giúp xã hội (tăng 9,4%); Khoa học, công nghệ; dịch vụ tư vấn, thiết kế; quảng cáo và chuyên môn khác (tăng 8,9%); Thông tin và truyền thông (tăng 4,3%); Bán buôn; bán lẻ; sửa chữa ô tô, xe máy (tăng 3,6%).

Có 08/17 ngành có số lượng doanh nghiệp thành lập mới giảm so với cùng kỳ năm 2022, trong đó ngành Kinh doanh bất động sản giảm mạnh nhất (giảm 62,4%). Các ngành khác cũng có sự sụt giảm về số doanh nghiệp thành lập mới bao gồm: Nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản (giảm 37,3%); Khai khoáng (giảm 26,6%); Tài chính, ngân hàng và bảo hiểm (giảm 21,1%); Vận tải kho bãi (giảm 17,2%); Công nghiệp chế biến, chế tạo (giảm 13,8%); Xây dựng (giảm 5,6%); Sản xuất phân phối, điện, nước, gas (giảm 4,5%).

Doanh nghiệp thành lập mới đa phần có quy mô nhỏ (từ 0 - 10 tỷ đồng) với 18.026 doanh nghiệp (chiếm 91,6%, tăng 0,3% so với cùng kỳ năm 2022), chủ yếu thuộc nhóm ngành Dịch vụ với 14.794 doanh nghiệp, chiếm 75,2% tổng số doanh nghiệp thành lập mới, tăng 0,3% so với năm ngoái. Nhóm ngành Công nghiệp và Xây dựng có 4.692 doanh nghiệp gia nhập thị trường, chiếm 23,8% tổng số doanh nghiệp thành lập mới, giảm 10,2% so với cùng kỳ năm 2022. Khu vực Nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản ghi nhận 198 doanh nghiệp thành lập mới, chiếm 1,0% tổng số doanh nghiệp thành lập mới, giảm 37,3% so với cùng kỳ năm trước.

02/06 khu vực có số doanh nghiệp đăng ký thành lập tăng so với cùng kỳ năm 2022 là: Đồng bằng Sông Hồng (6.078 doanh nghiệp, tăng 3%) và Đông Nam Bộ (8.147 doanh nghiệp, tăng 2,5%). Các khu vực còn lại ghi nhận số doanh nghiệp đăng ký thành lập giảm so với cùng kỳ năm 2022, cụ thể: Trung du và miền núi phía Bắc (971 doanh nghiệp, giảm 6,1%); Đồng bằng Sông Cửu Long (1.547 doanh nghiệp, giảm 15,8%); Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung (2.436 doanh nghiệp, giảm 15,9%) và Tây Nguyên (505 doanh nghiệp, giảm 23,8%).

Tổng số lao động đăng ký của các doanh nghiệp thành lập mới trong 2 tháng đầu năm 2023 là 119.642 lao động, giảm 20,1% so với cùng kỳ năm 2022.

1.2. Doanh nghiệp quay trở lại hoạt động

Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong 2 tháng đầu năm 2023 là 18.178 doanh nghiệp, giảm 18,6% so với cùng kỳ năm 2022, nhưng vẫn cao gấp 1,5 lần mức bình quân giai đoạn 2018-2022 (12.476 doanh nghiệp).

Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động tăng ở 3/17 lĩnh vực, gồm: Hoạt động dịch vụ khác (528  doanh nghiệp, tăng 127,6%); Sản xuất phân phối, điện, nước, gas (304 doanh nghiệp, tăng 93,6%); Giáo dục và đào tạo (528 doanh nghiệp, tăng 16%). Các lĩnh vực còn lại ghi nhận số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động giảm, cụ thể: Tài chính, ngân hàng và bảo hiểm (167 doanh nghiệp, giảm 2,3%); Y tế và hoạt động trợ giúp xã hội (77 doanh nghiệp; giảm 4,9%); Thông tin và truyền thông (375 doanh nghiệp, giảm 12,2%); Khoa học, công nghệ; dịch vụ tư vấn, thiết kế; quảng cáo và chuyên môn khác (1.294 doanh nghiệp, giảm 12,7%); Nghệ thuật, vui chơi và giải trí (170 doanh nghiệp, giảm 13,7%); Kinh doanh bất động sản (608 doanh nghiệp, giảm 18,8%); Bán buôn; bán lẻ; sửa chữa ô tô, xe máy (6.780 doanh nghiệp; giảm 21%); Dịch vụ việc làm; du lịch; cho thuê máy móc thiết bị, đồ dùng và các dịch vụ hỗ trợ khác (965 doanh nghiệp, giảm 21,5%); Vận tải kho bãi (856 doanh nghiệp, giảm 22,8%); Nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản (243 doanh nghiệp, giảm 22,9%); Xây dựng (2.258 doanh nghiệp, giảm 23,9%); Dịch vụ lưu trú và ăn uống (965 doanh nghiệp, giảm 26,6%); Khai khoáng (128 doanh nghiệp, giảm 27,3%); Công nghiệp chế biến, chế tạo (1.932 doanh nghiệp, giảm 28,3%).

2. Tình hình doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường

Trong 2 tháng đầu năm 2023 có 51.401 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, phần lớn là các doanh nghiệp lựa chọn hình thức tạm ngừng kinh doanh trong ngắn hạn (chiếm 75,4%), cụ thể:

- Số lượng doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh là 38.772 doanh nghiệp, tăng 18,5% so với cùng kỳ năm 2022. Phần lớn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh trong 2 tháng đầu năm 2023 có thời gian hoạt động ngắn, dưới 5 năm với 18.969 doanh nghiệp (chiếm 48,9%); tập trung chủ yếu ở quy mô nhỏ (dưới 10 tỷ đồng) với 34.995 doanh nghiệp (chiếm 90,3%, tăng 16,9% so với cùng kỳ năm 2022).

- Số doanh nghiệp chờ làm thủ tục giải thể là 9.424 doanh nghiệp, tăng 5,8% so với cùng kỳ năm 2022. Các doanh nghiệp chờ làm thủ tục giải thể tập trung chủ yếu ở quy mô vốn dưới 10 tỷ đồng với 8.365 doanh nghiệp (chiếm 88,8%, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2022).

- Số doanh nghiệp giải thể là 3.205 doanh nghiệp, giảm 1,6% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, có 07/17 ngành kinh doanh chính có số lượng doanh nghiệp giải thể tăng so với cùng kỳ năm 2022. Phần lớn doanh nghiệp giải thể trong 2 tháng đầu năm 2023 có thời gian hoạt động ngắn (dưới 5 năm) với 2.317 doanh nghiệp (chiếm 72,3%) và tập trung chủ yếu ở quy mô vốn từ 0 - 10 tỷ đồng với 2.745 doanh nghiệp (chiếm 85,6%, giảm 2,7% so với cùng kỳ năm 2022).

II. Tình hình đăng ký doanh nghiệp tháng 2/2023

1. Doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường

Tháng 2/2023 có 8.841 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với số vốn đăng ký là 65.562 tỷ đồng, tăng 21,4% về số doanh nghiệp và giảm 23,1% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2022.

Trong tháng 2/2023, có 05/06 vùng trên cả nước có số doanh nghiệp đăng ký thành lập tăng so với cùng kỳ năm 2022, bao gồm: Đông Nam Bộ (3.554 doanh nghiệp, tăng 28,3%); Đồng bằng Sông Hồng (2.707 doanh nghiệp, tăng 27,4%); Trung du và miền núi phía Bắc (449 doanh nghiệp, tăng 21,0%); Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung (1.141 doanh nghiệp, tăng 8,5%); Đồng bằng Sông Cửu Long (762 doanh nghiệp, tăng 4,5%). Khu vực Tây Nguyên là khu vực duy nhất có số doanh nghiệp đăng ký thành lập giảm so với cùng kỳ năm 2022 (228 doanh nghiệp, giảm 3,4%).

Số lao động đăng ký của các doanh nghiệp thành lập mới trong tháng 2/2023 là 51.059 người, giảm 29,6% so với cùng kỳ năm 2022.

Tháng 2/2023 ghi nhận có 3.927 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, giảm 3,5% so với cùng kỳ năm 2022.

2. Doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường

Trong tháng 2/2023, cả nước có 7.605 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 14,9% so với cùng kỳ năm 2022, trong đó có:

- 3.802 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh, tăng 9,7% so với cùng kỳ năm 2022;

- 2.636 doanh nghiệp chờ làm thủ tục giải thể, tăng 37,5% so với cùng kỳ năm 2022;

- 1.167 doanh nghiệp đã giải thể, giảm 5,4% so với cùng kỳ năm 2022.

III. Đánh giá chung về tình hình đăng ký doanh nghiệp tháng 02 và 2 tháng đầu năm 2023

(i) So sánh với cùng kỳ các năm trước có thể thấy, tình hình doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường trong tháng 02 và 2 tháng đầu năm 2023 dù vẫn có những tín hiệu khả quan nhưng lại sụt giảm so với cùng kỳ năm 2022. Nguyên nhân của sự sụt giảm này do những ảnh hưởng bởi lạm phát và tình hình khủng hoảng kinh tế, chính trị biến động phức tạp, thảm họa thiên nhiên trên thế giới đã tạo ra những tác động không nhỏ cho nền kinh tế nước ta nói chung và cộng đồng doanh nghiệp nói riêng. Kinh tế trong nước gặp khó khăn, đặc biệt là việc tiếp cận nguồn vốn của các doanh nghiệp. Một số nhóm ngành nghề có sự sụt giảm cả về số lượng doanh nghiệp và số vốn đăng ký mới. Trong đó, đáng chú ý là các ngành: Kinh doanh bất động sản (giảm 62,4% về số doanh nghiệp gia nhập thị trường và giảm 68,9% về số vốn đăng ký); Tài chính, ngân hàng và bảo hiểm (giảm 21,1% về số doanh nghiệp gia nhập thị trường và giảm 69,2% về số vốn đăng ký)... Đây là những lĩnh vực thường có các doanh nghiệp với quy mô vốn đăng ký lớn, có ảnh hưởng đến nhiều ngành, lĩnh vực khác trong nền kinh tế.

(ii) Sự sụt giảm mạnh về số vốn đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới và số vốn đăng ký bình quân trên một doanh nghiệp trong 2 tháng đầu năm 2023 (giảm lần lượt 40,7% và 38,9% so với cùng kỳ năm 2022, trong đó, có đến 14/17 lĩnh vực có số vốn đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới giảm so với cùng kỳ năm ngoái) cho thấy các doanh nghiệp vẫn đang tiếp tục gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn để thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh./.

Cục Quản lý đăng ký kinh doanh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư